āina|tupūks *205 s heinasaad ▫ siena guba - āinatupūkst kandõ heinasaadu kanda ▫ nest siena gubu
|
ibūks *205 s juus ▫ mats - Ibūkst attõ pistõ jālga pǟl, ku kõ’zzi ūod. Juuksed on [~ jala peal] püsti, kui vihane oled. ▫ Mati ir stāvus [~ uz kājas], kad esi nikns. Ibūkst at ulzõ kīstõd amā jūrdkõks. Juuksed on välja kistud kõigi juurtega. ▫ Mati ir izrauti ar visām saknēm. Ibūkst nūzõbõd i’lzõ – irmstõ ve’l ne’i ä’b nūzõtõ ne’iku kõzāst. Juuksed tõusevad turri [~ üles] – hirmust veel nii ei tõuse nagu vihast. ▫ Mati ceļas gaisā – no bailēm vēl tā neceļas kā no niknuma. Ibūkst ä’b kūlõtõ – siļmis ī’dtõkabāl. Juuksed ei kuule – ühtlugu silmis. ▫ Mati neklausa – arvien [lien] acīs. Tä’mmõn u’m ibūks ǭ’rõnd pǟl. Tal on juuksekarv riiete peal. ▫ Viņam ir mats uz drēbēm. Amādõn attõ vāldiņ ibūkst ne’iku ibīzlakād. Kõigil on lahtised juuksed nagu hobuselakk. ▫ Visiem ir izlaisti mati kā krēpes. Mī’edõn set ī’edõb ibūkst jarā. Meestel vaid lõigatakse juuksed ära. ▫ Vīriešiem tikai nogriež matus. Jemā sigūb tidārõn ibūkši. Ema soeb tütrel juukseid. ▫ Māte sukā meitai matus. Ne lekštõ ibūkšiz. Nad läksid karvupidi kokku. ▫ Viņi sagāja matos. KK77a; KK78b6; KK78b7
|
| jäpūks *205 s ork, praevarras ▫ iesms KK78b63 |
| kandtõb|tupūks *205 s heinataak, heinakoorem ▫ nesama guba (etn.) |
katūks *205 s katus ▫ jumts - katūks ku’ļ katusehari ▫ jumta kore; katūkst ra’bbõ katust lüüa ▫ sist jumtu; kǭ’dkiļgi katūks viilkatus ▫ divslīpju jumts Mt4.5
- Jelāmi u’m katūks allõ. Elamine on katuse all. ▫ Dzīvošana ir zem jumta. Je’llõn pa’ņ katūks pǟlõ. Majale pandi katus peale. ▫ Mājai uzlika jumtu. ä’b ūo katūkst, mittõ pǟn vǭŗõ. Ei ole katust [ega] mitte peavarju. ▫ Nav jumta, pat ne pajumtes. Katūksõst tulāb vī’mõ le’bbõ. Katusest tuleb vihma läbi. ▫ Jumtam tek cauri lietus. KK77a
|
| kädūks *205 s käis ▫ piedurkne |
| kõps|vȯrūks *205 s harilik karusammal ▫ lāčsūna (Polytrichum commune) EIIIf |
| matūkst *205 s pl matused ▫ bēres |
| mõtūks *205 s metsis, mõtus ▫ mednis (Tetrao urogallus) |
| pidūks *205 s pidu ▫ svētki > pivādLk3.29 |
pietūks *205 s
(a) pettus ▫ viltus, krāpšana - pietūksõks pettusega ▫ ar viltu
(b) vale ▫ meli - Alā rõkānd pietūkstõ! Ära valeta [~ räägi valet]! ▫ Nemelo [~ nerunā melus]! KK77 a
(c) laim ▫ mēlnesība
(d) liiderlikkus ▫ izvirtība 1Ro24 |
sidūks *205 s jalanarts, tallukas ▫ kājauts - paklizt sidūkst takused jalanartsud ▫ pakulu kājauti
|
| sūo|ibūks *205 s laialehine villpea ▫ platlapu spilve (Eriophorum latifolium) 79/11 |
| tarūks *205 s aialatt ▫ sētas lata (etn.) |
| tulūks *205 s räks, tuleraud ▫ šķiltavas |
tupūks *205 s saad ▫ siena guba - kandtõb|tupūks heinataak ▫ nesama guba; viltsīņtõb|tupūks lohistussaad ▫ gabanas
- ainõ tupūksõ pānda heina saadu panna ▫ sagubot sienu
|
| varūks *205 s varbe, liigparras ▫ baks (mar.) |
vastūks *205 s
(a) vastus ▫ atbilde - vastūkst andõ vastutada, vastust kanda ▫ atbildēt; vastūkst āndaji tuoimiji vastutav toimetaja ▫ atbildīgais redaktors; õigizt vastūkst õiged vastused ▫ pareizās atbildes K87
- Mi’nnõn u’m āndamõst mūpõ vastūkst. Ma pean homme vastama. ▫ Man rītdien jādod atbilde. J18
(b) vastus, aas, klamber ▫ skava, pretplāksne - Vastūks vȯ’ļ vajāg uks ǭikõn. Vastust oli vaja ukse haagile. ▫ Skava bija nepieciešama durvju āķim. KK78b47
|
| viltsīņtõb|tupūks *205 s lohistussaad (heinasaad kuhja juurde lohistamiseks) ▫ gabana (uz gabanlapām velkama siena guba) (etn.) PK88.8 |
vȯrūks *205 s oras ▫ zelmenis - Kievād laskīz lambidi vȯrūks pǟl. Kevadel lasti lambaid orase peale ▫ Pavasarī aitas izlaida uz zelmeņa. 79/8
|
