\*237 -- Līvõkīel-ēstikīel-lețkīel sõnārōntõz

astõr *237 s aster ▫ astere (Aster)
  • Astõr u’m puțkõz. Aster on lill. ▫ Astere ir puķe.
bībõr *237 s kobras, piiber ▫ bebrs (Castor fiber) = bä’bbõrz
brennõr *237 s prenner ▫ brenners (trauks grauzdēšanai krāsnī uz oglēm) (etn.)
  • Mä’ddõn i’z ūo brennõrt, Skadiņdõn vȯ’ļ brennõr. Meil ei olnud prennerit, Skadiņitel oli prenner. ▫ Mums nebija brennera, Skadiņiem bija brenners. 86.30
brǭikõr *237 s praaker ▫ brāķeris (etn.)
bunkõr *237 s punker ▫ bunkurs
dia¦mētõr *237 s diameeter, läbimõõt ▫ diametrs = le’b|āiga
  • eņtš kim tsentimettõrt ja’mdit ne’i le’bāigas, diamētõrõs oma kümme sentimeetrit jämedust nii läbimõõdus, diameetris ▫ savu desmit centimetru biezums tā caurmērā, diametrā 151.1
dīendõr *237 s teener, teenija, teenistuja ▫ kalpotājs
dǭldõr *237 s taaler ▫ dālderis
ēdrõm|kukkõr *237 s õiepung ▫ ziedpumpurs (bot.) ~ ēdrõm|kukkõrz
gattõr *237 s saekaater ▫ kokzāģētava, gateris
helikoptõr *237 s helikopter ▫ helikopters
  • Sǟ’l tu’lbõd mǭ’zõ helikopterõd. Seal maanduvad helikopterid. ▫ Tur nolaižas helikopteri. 152.2/17
jo’ug|mǟtõr *237 s vesimünt ▫ ūdens mētra (Mentha aquatica)
kampõr *237 s kamper ▫ kampars
kanstõr *237 s kantsel ▫ kancele > kantsõl
kašīd|sīezõr *237 s kassikirp ▫ kaķa blusa (Ctenocephalides felis)
kīkõr *237 s kiiker ▫ tālskatis, ķīķeris
kilo¦mētõr *237 s kilomeeter ▫ kilometrs
kilo¦mettõr *237 s kilomeeter ▫ kilometrs > kilo¦mētõr
kīndõr *237 s Riia küünar (21 tolli = 0,533 m) ▫ Rīgas olekts (21 colla = 0,533 m) (etn.)
  • kōp|kīndõr poeküünar ▫ veikalu olekts
kīvõr *237 s kiiver ▫ ķivere
kleppõr *237 s komberdaja ▫ kleperis ≈ klepār
  • vanā kleppõr – kīen jālgad akkõbõd kuskiz tagān vana komberdaja [hobune] – kelle jalad jäävad kinni kuhugi taha ▫ vecs kleperis – kam kājas kaut kur aizķeras OR86 38
klīstõr *237 s kliister ▫ klīsteris
klīvõr *237 s kliiver ▫ klīvers (mar.)
klūostõr *237 s klooster ▫ klosteris
kōp|kīndõr *237 s poeküünar (20 tolli) ▫ olekts (20 collas) (etn.)
koreandõr *237 s koriander ▫ koriandrs (Coriandrum sativum)
kǭțõr *237 s mähis ▫ auti
  • jālgad ja kädūd vi’zzõ vǟndtõd kǭțõrdõks jalad ja käed mähistega kinni seotud ▫ kājas un rokas autiem apsietas Jh11.44
kreisõr *237 s ristleja ▫ kreiseris (mar.)
krūz|mǟtõr *237 s rohemünt ▫ krūzmētra (Mentha viridis)
kubīk|mētõr *237 s kuupmeeter ▫ kubikmetrs ≈ kubīk|mettõr
kubīk|mettõr *237 s kuupmeeter ▫ kubikmetrs ≈ kubīk|mētõr
  • Seis kubīkmettõrt u’m kim stērõ. Seitse kuupmeetrit on kümme ruumimeetrit. ▫ Septiņi kubikmetri ir desmit steri. 152.1/2
kukkõr *237 s

(a) pung ▫ pumpurs
  • ēdrõm|kukkõr õiepung ▫ ziedpumpurs; lī’ed|kukkõr lehepung ▫ lapas pumpurs
  • Kukkõrd ra’bbõbõd ulz. Pungad löövad lahti. ▫ Pumpuri plaukst.
(b) kupar ▫ pogaļa | ≈ kukkõrz
  • linā|kukkõr linakupar ▫ linu pogaļa
kutšõr *237 s kutsar ▫ kučieris
kuttõr *237 s kutter ▫ kuteris (mar.) E IE
kvadrāt|mettõr *237 s ruutmeeter ▫ kvadrātmetrs > kvadrāt|mētõr
laidõr *237 s

(a) laut ▫ kūts

(b) karjaõu ▫ laidars ≈ laidõrz

(c) lesila ▫ lopu guļvieta
lēgõr 1 *237 s laager ▫ nometne
  • kontsentrātsij lēgõr kontsentratsioonilaager ▫ koncentrācijas nometne
lēgõr 2 *237 s rattalaager ▫ gultnis
  • lēgõrd palābõd laagrid põlevad ▫ gultņi deg
lī’ed|kukkõr *237 s lehepung ▫ lapas pumpurs
linā|kukkõr *237 s linakupar ▫ linu pogaļa
lītõr *237 s

(a) liiter ▫ litrs

(b) liitrine nõu ▫ stops (trauks) ≈ littõr
littõr *237 s

(a) liiter ▫ litrs

(b) liitrine nõu ▫ stops (trauks) ≈ lītõr
lontõr *237 s lontrus ▫ lempis
lūozber *237 s loorber ▫ lauri
magistõr *237 s magister ▫ maģistrs
mahhõr *237 s mohäär ▫ mohēra PK88.8
maņēvõr *237 s manööver ▫ manevrs
mǟtõr *237 s münt ▫ mētra, piparmētra (Mentha) Mt23.23
mehānikõr *237 s mehaanik ▫ mehāniķis > mehānik 2
mētõr *237 s meeter ▫ metrs
mettõr *237 s meeter ▫ metrs > mētõr
mīezõr *237 s müüser ▫ piesta, miezeris > mīzõr
milī|mētõr *237 s millimeeter ▫ milimetrs
minīstõr *237 s minister ▫ ministrs
  • opātõks|minīstõr haridusminister ▫ izglītības ministrs L7.2
mīzõr *237 s müüser ▫ piesta, miezeris
mǭgõr *237 s ida ▫ austrumi
mǭkõr *237 s maakond ▫ apriņķis
  • Jālgab mǭkõr Jelgava maakond ▫ Jelgavas apriņķis; Vǟnta mǭkõr Ventspilsi maakond ▫ Ventspils apriņķis
mǭldõr *237 s maaler ▫ krāsotājs
mǭzõr *237 adj pahklik, pahkjas ▫ māzerains
  • Mǭzõr pūdõn u’m vä’ggi nēḑi būngidi. Pahklikel puudel on väga neid mügaraid. ▫ Māzerainiem kokiem ir daudz to izaugumu. Se u’m mǭzõr pū, täs u’m seļļi kēra. See on pahkjas puu, siin on selline muster. ▫ Tā ir māzera koksne, te ir tāds raksts. 86a33
mõtsā|gēgõr *237 s salakütt ▫ malumednieks KK78a15
mõtsā|zǭigõr *237 s metsatööline ▫ mežstrādnieks, zāģeris KK78a15
mūkīzõr *237 s muukraud ▫ mūķīzeris
mustā|pippõr *237 s must pipar ▫ melnie pipari (Piper nigrum) EIIIg
mustõr *237 s muster ▫ raksts, musturis
  • Lapst zī’mõbõd mustõrt. Lapsed joonistavad mustrit. ▫ Bērni zīmē rakstu. KK78b39
muttõr *237 s mutter ▫ uzgrieznis
nukkõr *237 adj pahane ▫ īgns, nīgrs = possõn, puini
  • nukkõrõks sǭdõ pahaseks saada ▫ saīgt Mt20.24
opātõks|minīstõr *237 s haridusminister ▫ izglītības ministrs L7.2
ōpõr *237 s ooper ▫ opera
oppõr *237 s ohver ▫ upuris = zī’ed
passõr *237 s loomasööt -a, loomatoit ▫ lopbarība
pǟrl|muttõr *237 s pärlmutter ▫ perlamutrs
permendõr *237 s vöörmünder ▫ pērminderis (etn.) SK64 = vērmindõr, fērmindõr
piņīd|sīezõr *237 s koerakirp ▫ suņa blusa (Ctenocephalus canis)
pi’ņ|mǟtõr *237 s põldmünt ▫ tīruma mētra (Mentha arvensis) = mõtsā|mǟ’tõr
pippõr *237 s pipar ▫ pipars
  • Pippõrt si’nnõn kīel pǟl! Pipart sulle keele peale! ▫ Pipars tev uz mēles! KK77 a
pletīzõr *237 s triikraud ▫ gludeklis = pres|rōda, rōda (e), silāz|rōda
  • sidūd|pletīzõr söetriikraud ▫ ogļu gludeklis 79/12
plǭkstõr *237 s plaaster ▫ plāksteris
polstõr *237 s polster ▫ polsteris
pǭțõr *237 s palve ▫ lūgšana, pātari
  • Rištīng lugūb pǭțiri vā’giž. Inimene loeb palveid vaikselt. ▫ Cilvēks klusām skaita pātarus. KK78b10
prīestõr *237 s preester ▫ priesteris
pulvõr *237 s pulber ▫ pulveris
pu’nni|pippõr *237 s punane pipar ▫ sarkanie pipari EIIIg
pūzõr *237 s puser, pundar ▫ saišķis, puduris, puzurs
  • Mūnda oksā seļļi sūr mustā pūzõr u’m. Mõni oks on selline suur must puser. ▫ Dažs zars ir [kā] tāds melns saišķis. KK34II11
revīzõr *237 s maamõõtja ▫ mērnieks
rištīng|sīezõr *237 s inimesekirp ▫ cilvēka blusa (Pulex irritans)
septembõr *237 s september ▫ septembris
sidūd|pletīzõr *237 s söetriikraud ▫ ogļu gludeklis 79/12
siegābõn *237 adj segane ▫ nesakarīgs, jucis
sīezõr *237 s kirp ▫ blusa
  • rištīng|sīezõr inimesekirp ▫ cilvēka blusa (Pulex irritans); kašīd|sīezõr kassikirp ▫ kaķa blusa (Ctenocephalides felis); piņīd|sīezõr koerakirp ▫ suņa blusa (Ctenocephalides canis)
skrīvõr *237 s kirjutaja ▫ skrīveris
skrūodõr *237 s rätsep ▫ drēbnieks, skroderis
smīdõr *237 adj sirge, sale, sihvakas ▫ smuidrs, slaids
  • Sǟ’lī’ž amā immar kazīzt smīdõrd pīel pūd. Sealsamas ümberringi kasvasid sirged mastipuud. ▫ Turpat visapkārt auga smuidri mastu koki. E13
spenīzõr *237 s kangasuga ▫ šķiets, spēnīzers (etn.) > kȭidaz
  • spenīzõr, kis pidāb ī’dlaigās ǭrõndtõ kangasuga, mis hoiab kangast ühelaiuselt ▫ šķiets, kas notur drēbi vienā platumā PK88.7
stūodõr *237 s tooder ▫ stodere (mar.)
šībõr *237 s siiber ▫ aizbīdnis, šīberis
  • Ǭ’j ä’b viedā, šībõr ä’b ūo vāldiņ. Ahi ei tõmba, siiber ei ole lahti. ▫ Krāsns nevelk, šīberis nav vaļā. KK78.3
škīedõr *237 s kiud ▫ šķiedra > je’ngõz
šleppõr *237 s puksiir ▫ velkonis (mar.) KK78b31
šlīpõr *237 s pruss, kantpalk ▫ slīperis, brusa
  • Tīedizmõ ī’ds kūožõs šlīpõr kīldidi. Teadsime ühes kohas prussilaaste. ▫ Zinājām vienā vietā slīperu skaidas. J14
tarā|mǭtõr *237 s südamerohi ▫ sirds mātere (Leonurus)
teātõr *237 s teater ▫ teātris
  • teātõr nä’gțimi teatrietendus ▫ teātra izrāde
tišlõr *237 s tisler, puusepp ▫ galdnieks
tseiõr *237 s osuti, seier ▫ pulksteņa rādītājs
tsenti|mētõr *237 s sentimeeter ▫ centimetrs
tsenti|mettõr *237 s sentimeeter ▫ centimetrs > tsenti|mētõr
  • Ikš tī’edõz – kuolmkimdõ tsentimettõrt. Üks jalg – kolmkümmend sentimeetrit. ▫ Viena pēda – trīsdesmit centimetru. 152.1/1
tsentnõr *237 s tsentner ▫ centners
tsentõr *237 s keskus ▫ centrs > sidām
tsīedõr *237 s

(a) seeder ▫ ciedrs (Cedrus) EIIIf

(b) seedermänd ▫ ciedru priede (Pinus cembra)
tsilindõr *237 s silinder ▫ cilindrs
tsippõr *237 s number, arvu erikujuline kirjamärk ▫ cipars
tsukkõr *237 s suhkur ▫ cukurs
tšuppõr *237 s juuksetukk ▫ čuprs
ūoḑõr 1 *237 s vooder ▫ odere, padrēbe
  • Jak ūoḑõr; ūoḑõr panāb si’zzõl. Jaki vooder; vooder pannakse alla. ▫ Jakas odere; oderi liek iekšā. KK78b48
ūoḑõr 2 *237 s jõusööt -a ▫ lopbarība, spēkbarība
  • Ibīzõn – āndab ūoḑõrt, ka’ggiri. Hobusele antakse jõusööta, kaeru. ▫ Zirgam tiek dota spēkbarība, auzas. KK78b49
uppõr *237 s korjanduskott, korjanduskarp ▫ kolektes trauks, kolektes maiss
  • Uppõr lǟ’b immõrkouți. Korjanduskott käib ringi. ▫ Kolektes trauks iet apkārt. KK78b49
valtsõr *237 s valss ▫ valsis = vals
vērmindõr *237 s vöörmünder ▫ pērminderis (etn.) = fērmindõr, permendõr
vēvõr *237 s kangur ▫ audējs, vēveris (etn.)
vēvõr|kīndõr *237 s kangruküünar ▫ skroderu olekts, audēju olekts (etn.)
  • Vēvõrkīndõr u’m pitkā kūžkimdõ kakš tsentimettõrtõ. Kangruküünar on kuuskümmend kaks sentimeetrit pikk. ▫ Audēju olekts ir sešdesmit divus centimetrus gara. PK86
vīḑõr *237 s tuulelipp ▫ vējrādis
vingõr *237 adj trammis olev, kindel ▫ vingrs
  • Vingõr, ku võib ēņtšta valdõ. Trammis, et võib ennast valitseda. ▫ Vingrs, ka var valdīt pār sevi. Ta tūndiz, ku ei vingõrõks. Ta tundis, kuidas muutus kindlaks. ▫ Viņš juta, kā kļuva vingrs. KK78
zǭkõr 1 *237 s tragi ▫ žākars (mar.)
  • Ku võrgõd attõ touvõ kä’dsõ vȯnnõd ja jarā ka’ddõnd jadāst, si’z vȯtšõbõd zǭkõrõks. Kui võrgud on tormi käes olnud ja jadast ära kadunud, siis otsitakse tragiga. ▫ Kad tīkli ir vētrā bijuši un pazuduši no jedas, tad meklē ar žākaru. Zǭkõr u’m seļļi nemē ānkaŗ, nēļa seļļizt a’rrõ attõ, set tä’mmõn ä’b ūotõ ne ānkarkīndõd. Tragi on selline nagu ankur, nelja haruga, ainult tal ei ole neid ankruküüsi. ▫ Žākars ir tāds kā enkurs, četri tādi zari ir, tikai tam nav to enkura nagu. 86a23
zǭkõr 2 *237 s kärbis, sard ▫ zārds (etn.) = zǭrd
zūkõr *237 s piirivalvur ▫ robežsargs > rubīž|kaits
Šlītõr *237 Slītere ▫ Slītere (loc.)

 

 

• Esilehele • Uz galveno lapu •


LIV  ET  LV  Kogu tekst / Viss teksts

 

 

 

Līvo kultūr sidām       Universitas Tartuensis     Latviešu valodas aģentūra